Zawór zwrotny do wody – parametry

Zawory zwrotne są ważnym elementem każdej instalacji, w której wykorzystuje się substancje pod ciśnieniem. Stosuje się je również w systemach wodnych. Ich głównym zadaniem jest zapewnienie przepływu medium roboczego tylko w jednym kierunku i blokada jego przepływu w kierunku przeciwnym. Sprawdź, jak działają takie elementy i jakimi parametrami kierować się podczas ich wyboru.

Zawór zwrotny do wody – co to jest?

Zawór zwrotny do wody jest niezwykle istotnym elementem instalacji ciśnieniowych. Dzięki niemu możliwy jest przepływ medium tylko w jednym kierunku przy jednoczesnym zablokowaniu jej przepływu w kierunku przeciwnym. Bez zaworu zwrotnego w wielu przypadkach układ ten nie działałby poprawnie. Istniałoby ryzyko awarii oraz uszkodzenia urządzeń podłączonych do instalacji, takich jak filtry kuchenne lub łazienkowe i wiele innych. Zaworki zwrotne do wody chronią również pompy przed uszkodzeniem i zapobiegają występowaniu przecieków w instalacjach hydraulicznych.

Elementy, które regulują przepływ tylko w jednym kierunku, są również nazywane zaworami bezzwrotnymi.

Jak działa zawór zwrotny do wody?

Zawory zwrotne wody, które można spotkać w domowych instalacjach, są urządzeniami samoczynnymi, czyli nie wymagają podłączania do nich żadnych systemów sterujących. Do ich działania wykorzystywane jest zjawisko różnicy ciśnień. Jeśli wystąpi ono na elemencie dławiącym, to zostanie on zamknięty lub otwarty. W idealnym modelu proces zamykania i otwierania odbywa się natychmiastowo. W praktyce jest nieco inaczej, ponieważ dzieje się to z niewielkim opóźnieniem. Sprawdź, jak działa zawór zwrotny do wody.

• Otwieranie przepływu

Elementy zaczynają działać dopiero po przekroczeniu progowej różnicy ciśnień, zwanej też ciśnieniem otwarcia. Wynika to z ich budowy.

• Zamykanie przepływu

Podczas zamykania także pojawia się pewna bezwładność układu i proces zaczyna się dopiero po upływie pewnego czasu od ustania przepływu. Dotyczy to zaworków zwrotnych do wody działających bez obciążenia. Projektanci czasami dodają sprężyny do elementów zamykających lub montują je w taki sposób, że pod wpływem grawitacji ustawiają się one odpowiednio. Wówczas są nazywane zaworami z obciążeniem. Przy takich samych wartościach ciśnienia mogą pozostać w stanie zamkniętym. Ich otwarcie następuje dopiero po pojawieniu się różnicy sił na tyle dużej, że zostanie pokonana siła ciążenia lub opór sprężyny.

Zawory zwrotne do wody – rodzaje

Zawór zwrotny do wody nie zawsze wygląda tak samo. Istnieje kilka wariantów tych elementów. Zasada ich działania jest podobna, jednak różnice w konstrukcji są niezbędne, aby dopasować dany rodzaj do konkretnego zastosowania. Warto podkreślić, że zawory zwrotne wykorzystuje się nie tylko w instalacjach wodnych, ale również w wielu innych (gazowych, paliwowych itp.)

Najczęściej wykorzystywane rodzaje to:

• zawór zwrotny grzybkowy,
• zawór zwrotny kulowy,
• zawór zwrotny membranowy,
• zawór zwrotny klapowy.

Wyróżnia się także warianty z obciążeniem lub bez niego. Funkcja tych elementów jest jednak zawsze taka sama, niezależnie od ich budowy. Przyjrzyj się charakterystyce najpopularniejszych rodzajów zaworów zwrotnych do wody.

Zawór zwrotny grzybkowy

W domowych instalacjach zdecydowanie najczęściej wykorzystuje się zaworki zwrotne do wody typu grzybkowego. Ich nazwa pochodzi od elementu zamykającego, który ma kształt grzybka z uszczelką gumową lub grzybka mosiężnego zamocowanego na ruchomym trzpieniu.

Umożliwiają one przepływ tylko w jednym kierunku dzięki zamykającemu się grzybkowi. Zawór grzybkowy wykorzystywany jest przede wszystkim w instalacjach hydraulicznych. Do wody gorącej używa się zaworu mosiężnego, a do zimnej – wyposażonego w grzybek z uszczelką.

Do zalet tego typu zaworu zwrotnego do wody należą:

• prosta budowa,
• niska awaryjność,
• powszechne zastosowanie w instalacjach wodociągowych,
• mała wrażliwość na jakość przepływającej cieczy (twarda woda nie wpływa na pracę zaworu),
• możliwość montażu w dowolnej pozycji (poziomo, pionowo, ukośnie).

Zawór zwrotny kulowy

Nieco rzadziej stosuje się zawory zwrotne kulowe. Najczęściej są one produkowane z mosiądzu, stali nierdzewnej, żeliwa lub stali węglowej. Nadają się do pracy nawet z agresywnie działającymi mediami. Elementem zamykającym jest metalowa kula pokryta nitrylem lub wykonana z tworzywa sztucznego. Zapewnia ona swobodny przepływ cieczy, a w razie wystąpienia przepływu w przeciwnym kierunku, kula dociskana jest do gniazda zaworu, blokując przepływ.

Jednym z rodzajów tego typu elementów są zawory kulowe różnicowe powszechnie stosowane w instalacjach centralnego ogrzewania z kotłami na paliwo stałe jako element obejścia pompy (w razie awarii pompy umożliwiają jej ominięcie i grawitacyjny obieg wody).

Zawór zwrotny membranowy

Zawory zwrotne wody typu membranowego inaczej są nazywane płytkowymi. Zasada ich działania jest zbliżona do zaworów grzybkowych i kulowych. W ich przypadku membrana wraz ze zmianą ciśnienia unosi się lub opada na gniazdo zaworu.

Zawór zwrotny klapowy

Cechą charakterystyczną tego typu zaworu zwrotnego do wody jest to, że ma w swojej konstrukcji klapkę. Reaguje ona na zmiany ciśnienia występującego pod i nad nią, opadając na zawór i blokując przepływ czynnika roboczego. Podczas przepływu cieczy klapka unosi się we właściwym kierunku, a kiedy medium zacznie się cofać, jest dociskana do gniazda, blokując jego przepływ. Zastosowanie zaworów klapowych dotyczy przede wszystkim zabezpieczeń burzowych w łazienkach, pralniach i piwnicach, gdzie chronią przed wracaniem ścieków z sieci.

Zawory zwrotne bez obciążenia

Zawór zwrotny bez obciążenia zamyka się wolniej od zaworu z obciążeniem. Następuje to pod wpływem przepływu i różnicy ciśnień.

Zawory zwrotne z obciążeniem

Zawory zwrotne wyposażone w obciążenie zamykają się w wyniku działania sprężyny lub grawitacji.

Materiał wykonania zaworów wodnych

Do produkowania zaworów zwrotnych wody wykorzystuje się różne materiały. Takie elementy muszą być dopasowane do miejsca, w którym będą zamontowane. Tworzywo, z jakiego powstały, ma duże znaczenie dla ich prawidłowego działania. Powinno być dobrane do środowiska pracy, rodzaju medium roboczego i innych wymagań stawianych przez określone branże. Do najpopularniejszych materiałów, z których wytwarza się zawory zwrotne, można zaliczyć:

• stal nierdzewną,
• stal zwykłą,
• mosiądz,
• tworzywa sztuczne, głównie polipropylen.

Największe znaczenie podczas wybierania odpowiedniego zaworu wodnego ma rodzaj cieczy, jaka płynie w instalacji. Ważne jest także ciśnienie otwarcia oraz wielkość przepływu.

Zawór zwrotny do wody – parametry

Wybierając zawór zwrotny przystosowany do pracy w konkretnej instalacji, należy zwrócić uwagę na jego parametry. Są one istotne dla zapewnienia prawidłowego działania systemu, a także wszystkich podłączonych do niego urządzeń, na przykład stacji uzdatniania wody.

Podczas zakupu tego typu elementów trzeba brać pod uwagę:

• wielkość zaworu,
• temperaturę przepływającej cieczy,
• dostosowanie do ciśnienia i typu przepływającego przez zawór medium,
• dobranie zaworu do średnicy rurociągu,
• sposób działania (klapowy, kulowy itp.),
• typ instalacji (dom prywatny, zakład przemysłowy).

Wszystkie te kwestie mają znaczenie, dlatego parametry zaworów zwrotnych do wody nie mogą być dobierane w sposób przypadkowy. W razie wątpliwości warto skorzystać z pomocy wykwalifikowanego specjalisty w dziedzinie hydrauliki.

Czy zawór zwrotny jest konieczny?

Być może zastanawiasz się, czy montaż zaworu zwrotnego wody jest konieczny. Warto pamiętać, że poprawne działanie instalacji bez tego elementu może być niemożliwe. Jego rolą jest zapewnienie przepływu cieczy tylko w jednym określonym kierunku.

Jeśli te warunki nie zostałyby zapewnione, dochodziłoby do cofania się wody w rurach, a to skutkowałoby przeciekami, zalaniami i awariami. Nie byłaby możliwa również prawidłowa praca urządzeń podłączonych do instalacji, na przykład kotłów wodnych, podgrzewaczy czy filtrów. Każde z nich jest przystosowane do pracy w systemie, w którym medium płynie wyłącznie w jedną stronę. Zmiana kierunku wywołuje awarie i uszkodzenia.

Ważną rolą zaworów zwrotnych wody jest również ochrona przed cofaniem się ścieków, szczególnie w takich miejscach jak piwnice czy pralnie. Tak zwane zabezpieczenia burzowe dbają o to, by podczas nawalnych deszczów woda nie mogła wrócić do budynku za pośrednictwem instalacji kanalizacyjnej. Jeśli nie byłoby takich zabezpieczeń, każdy większy deszcz skutkowałby zalaniem. Rola zaworów zwrotnych stosowanych w instalacjach wodnych i nie tylko jest więc bardzo istotna.

Zawór zwrotny – cena

Cena zaworu zwrotnego jest uzależniona od jego rodzaju, przeznaczenia, materiału wykonania i średnicy. Do instalacji wodociągowej w domu lub mieszkaniu najczęściej wystarczy zastosować zawór grzybkowy lub klapowy o małej średnicy (zwykle do 1 cala). Jego koszt to przeważnie kilkadziesiąt zł (najtańsze kosztują od 20 zł).

Zasuwy burzowe przeznaczone do kanalizacji są natomiast znacznie droższe. Nawet najtańsze z nich kosztują ponad 100 zł. Im większe, tym więcej trzeba za nie zapłacić. Najdroższe są zawory przeznaczone do instalacji przemysłowych – te kosztują po kilkaset zł/szt.

Cenniki poszczególnych producentów mogą dość znacząco się różnić, dlatego zwykle warto nieco dłużej poszukać, aby otrzymać tańszy produkt. Zawsze należy jednak na pierwszym miejscu stawiać jakość wykonania zaworu oraz dbać o jego właściwe dobranie do określonej funkcji.